Thực Dưỡng ・

Dưỡng Sinh Mùa Thu

Anh Yu 29 Thg 09

XEM NHANH

    Tục ngữ có câu “mùa xuân buồn ngủ, mùa thu mệt mỏi”. Thời tiết lúc này chuyển từ nóng sang lạnh, cơ thể con người bước vào giai đoạn nghỉ ngơi mang tính chu kỳ, trong người luôn có cảm giác mệt mỏi uể oải. Đây là một hiện tượng sinh lý tự nhiên.

    Nóng ẩm sẽ ảnh hưởng đến chức năng của tỳ. Đông Y cho rằng: thu chủ khô, hao tổn khí, tổn hại khí âm, suy khí dẫn đến tứ chi mệt mỏi, tinh thần uể oải, không muốn nói chuyện. Đây là phản ứng mang tính tự vệ, nhằm bù đáp những năng lượng tiêu hao quá mức của con người trong mùa hè để đạt được sự cân bằng âm dương trong cơ thể.

    Thu phân âm dương bằng nhau cho nên ban ngày bằng ban đêm, nóng lạnh cũng bằng nhau

    Thu phân bận rộn thu hoạch

    Husband and wife Corn harvest The autumn harvest Grain Chinese farmer font b painting b font

    Trong “Xuân thu phồn lục” có ghi chép: “Thu phân âm dương bằng nhau cho nên ban ngày bằng ban đêm, nóng lạnh cũng bằng nhau”. Có thể thấy Thu phân là tiết khí kết thúc mùa hạ, bắt đầu mùa thu.

    Lúc này mặc dù nhiệt độ dần xuống thấp nhưng lại là tiết khí tràn đầy niềm vui thu hoạch. Vì tiết trời mát mẻ, không khí thoáng đãng, không còn oi ả, nóng bức như mùa hạ, không lạnh lẽo, giá buốt như mùa đông, đồng thời lại là mùa thu hoạch của hoa màu, các loại quả mùa thu, đem lại không khí tưng bừng cho làng xóm. Gió thu mát mẻ thổi về xua tan nhũng mệt nhọc của ngày mùa.

    national geographic 2

    [alert style=”alert-info” close=”false”]

    Trong tiếng Việt, từ thu hoạch có gốc từ chữ Hán: 收割 gồm hai từ thu: có nghĩa là lấy, gom góp và hoạch: quây lại, để chỉ về quá trình thu gom, tập hợp.

    Trước khi thế kỷ 16, ở châu Âu, thu hoạch là thuật ngữ thường được sử dụng để chỉ mùa thu, nó xuất phát từ một tên tiếng Anh “hærfest” có nghĩa là mùa thu (từ “Herbst” từ tiếng Đức cũng có cùng một nguồn gốc và vẫn còn có nghĩa là mùa thu), nó có nguồn gốc Ấn-Âu “kerp” có nghĩa là để thu thập, hái lượm, nhổ, gặt… So với từ “carpere” động từ tiếng Latinh có nghĩa là để cắt, phân chia, nhổ. Vì vậy, từ hærfest ban đầu chỉ về các lễ kỷ niệm vui vẻ và cuối cùng là có nghĩa có thể thu thập các loại cây trồng đã trưởng thành, sau đó nó mở rộng ý nghĩa thành thời kỳ thu hoạch (thường là vào mùa thu).

    Tại các quốc gia Âu Mỹ, mùa thu cũng là mùa thu hoạch chính và có các lễ hội mừng được mùa. Lễ hội thu hoạch truyền thống tại Anh được tổ chức vào ngày chủ nhật gần “Mùa trăng thu hoạch” (Harvest Moon), đó là ngày trăng tròn xảy ra gần điểm thu phân (22 hoặc 23 tháng 9), tại Hoa Kỳ và Canada là vào tháng 10 hay tháng 11 vào ngày lễ tạ ơn. (Wiki)

    [/alert]

     

    Nguyên tắc dưỡng sinh trong tiết thu lạnh

    Tiết khí Thu phân, thời gian ban ngày và ban đêm bằng nhau, trong dưỡng sinh con người cũng nên dựa vào quy luật cân bằng âm dương, đề cơ thể bảo đảm dược nguyên tắc ‘âm bình dương mật”. Trong “Tố vấn – Chí chân yếu đại luận” có viết: “Quan sát tỷ mỉ nơi chốn của âm dương, lấy bình hòa làm gốc”. Âm dương không nên xuất hiện chênh lệch.

    [panel style=”panel-success” title=”Dưỡng sinh tiết thu phân coi trọng cân bằng âm dương” footer=””]

    Âm dương không phải là nhất thành bất biến, âm hay dương đêu phát triển theo con đường “bắt đầu – vượng dần -thịnh vượng – cục thịnh – bát đầu suy – quay lại”. Đây là một mô thức biến đổi khép kín không ngừng nghỉ. Khi dương phát triển đến cực điểm, sẽ chuyển hóa thành âm. Cũng như vậy, khi âm phát đến cực điểm, sẽ chuyển hóa thành dương. Vi thế dưỡng sinh cần phải biết điều tiết thất tình lục dục của bản thân, căn cứ vào sự thay đổi thời tiết âm dương để điều tiết phương thức dưỡng sinh cho mình, duy trì âm dương điều hòa, cân bằng trong cơ thể. [/panel]

     

    article 2224287 15BA88F0000005DC
    Đông Y truyền thống rất coi trọng nguyên tắc “xuân không vội cởi bỏ, thu không vội mặc thêm” trong dưỡng sinh. Nghiên cứu cho tháy “thu lạnh” có quy luật tự nhiên mà bản thân nó cần tuân thủ. Nếu thấy thu lạnh mà vội mặc thêm quân áo, không những khống giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn khiến con người sinh bệnh. Nguyên tắc bảo vệ sức khỏe trong tiết trời thu lạnh như sau:

    • Thứ nhất, nắm chắc mức độ “lạnh”. Nếu tiết trời cuối thu đã rất lạnh nhưng vẫn mặc ít quần áo, khiến cho cơ thể lạnh đến run rẩy, nhưng vậy không những không thể tăng cường sức đề kháng mà còn dễ khiến cơ thể nhiễm lạnh.
    • Thứ hai, nắm bắt thời điểm “lạnh”. Khi thời tiết thay đổi không nên để lạnh. Khi thời tiết biến đổi sẽ có ảnh hưởng rất lớn đối với sinh mệnh, rất nhiều bệnh tình sẽ diễn biến xấu dưới sự thay đổi của thời tiết. Vì thế khi tiết trời thu lạnh càng phải chú ý dưỡng sinh, bảo vệ súc khỏe hơn lúc bình thường, không nên khinh suất.
    • Thứ ba, chú ý đến tình trạng của bản thân. Mỗi người có mức độ chịu lạnh khác nhau. Thu không vội mặc thêm là phương pháp dưỡng sinh của người khỏe mạnh. Nếu là người bệnh, đặc biệt là những người mắc bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản mãn tính, hen suyễn, cảm thì không nên làm theo phương pháp này. Người già, trẻ sơ sinh cũng không nên áp dụng phương pháp này. Những người tuổi còn nhỏ, cơ thể vẫn chưa phát triển hoàn toàn, không có khả năng chịu lạnh tốt. Còn người lớn tuổi, cơ thể đã lão hóa, khả năng miễn dịch kém, cũng nên kịp thời tránh “tà khí” để không mắc bệnh.

    autumn leaves picture

    Phương pháp dưỡng sinh thích hợp nhất cho lúc này là luôn chú ỷ đến sự thay đổi cùa thời tiết, tăng cường các hoạt động thể dục thể thao. Dựa vào sự thay đổi của khí hậu điều chỉnh việc mặc trang phục cho thích hợp. Nếu nhiệt độ giảm xuống nhanh chóng mà không chịu mặc thêm quần áo, không những không nâng cao được sức khỏe mà còn mang lại tác dụng ngược lại. Rèn luyện sức khỏe trong mùa thu chú trọng đến việc ích phổi nhuận táo, ví dụ luyện thổ nạp công, gõ răng nuốt nước bọt.. Điều tiết ăn uống cũng nên lấy nóng ẩm làm chủ, ăn thêm vừng, đào, các sản phẩm từ mật, gạo lức, mía, lê… mang lại tác dụng dưỡng âm nhuận phổi, nuôi máu.

    Lúc này, điều dưỡng tinh thần tốt cũng là một việc quan trọng. Trọng điếm nằm ở việc có một tinh thần lạc quan, yêu đời, giữ cho tâm trạng bình ổn, tránh khí xơ xác, tiêu điều của mùa thu, thích ứng với khí bình hòa của mùa thu. Điều dưỡng thể chất có thể lựa chọn phương pháp leo núi ngắm cảnh, phóng tầm mắt ra xa, khiến tinh thần thoải mái, rộng mở, tiêu trừ mọi phiên muộn, mệt nhọc.

    Nhuận phổi dưỡng âm, chính khí bên trong

    Trong Nội Kinh viết “chính khi nội tồn, tà bát khả can”, có nghĩa là khi chính khí bên trong cơ thể con người vượng, tà khí sẽ không có cơ hội xâm nhập vào, đương nhiên khi đó cơ thể sẽ khỏe mạnh. Thông qua việc ăn uổng, bổ sung dinh dưõng, có thể thúc đẩy dương khí sinh ra, nuôi dưỡng chính khi. Lúc này, cho dù là thuốc hay thức ăn bổ dưỡng, đều nên cùng những đồ bổ dưỡng bình hòa, “bổ mà không thiếu, phòng táo mà không ngấy”.

    Đầu tiên là bổi bổ bằng thực phẩm

    1274 2

    Nên án nhiều các loại rau như cải thảo, rong biển, củ mài, bí đao, bí ngô, đậu ván.. Mùa thu nhiều hoa quả, nên ăn những loại quả có như cam, quýt, lê, táo, nho, dưa hấu… để cung cấp nước và dinh dưỡng cho cơ thể (nếu đang không trị bệnh). Những người mắc bệnh dạ dày yếu, tiêu hóa không tốt có thể dùng những thực phẩm bổ dương, tăng cường chức năng dạ dày như hạt sen, củ mài, đậu ván.

    Trong phương diện này vẫn cần phải chú ý phòng triệu chứng khô miệng nẻ môi. Có thể ăn những đồ ích trung bổ khí, nhuận táo như ngân nhĩ, bách hợp cỏ tác dụng dưỡng âm, nhuận phổi, dưỡng dạ dày, sinh tân.

    Ví dụ ngân nhĩ (mộc nhĩ trắng) ngâm trong nước cho nở, nấu nhừ, thêm đường rồi ăn, có hiệu quả trị liệu và phòng “thu táo” (chứng khô nẻ mùa thu). Bách hợp cũng có tác dụng dưỡng phổi âm, nhuận phổi, thanh tâm an thần.

    Tiếp đến là bồi bổ bằng thuốc

    Các loại thuốc thành phẩm có thể sử dụng là nước nhân sâm ngân nhĩ, viên địa hoàng kỳ tử hoa cúc, viên nhị tinh, bột linh tiên, bột vừng… Các loại thuốc bổ có thể dùng đảng sâm, mạch môn đống, thiên đông, bách hợp, phục linh…

    Tham khảo “Hoàng Đế Nội Kinh – Dưỡng Sinh Theo Thời Tiết”

    Anh Yu

    Xếp có ý. Chụp có tình [Đặt mua sách nấu ăn]

    Gửi

    Bài viết liên quan