Các thực phẩm muốn để được thì đều phải qua sấy khô hoặc sao (rang) khô, nó không chỉ là cách bảo quản mà còn là cách chế biến. Nhưng dường như mọi người làm chỉ như một cách bảo quản mà quên mất hoặc không biết rằng đó cũng là một công đoạn của chế biến, có nghĩa nó ảnh hưởng đến chất lượng của sản phẩm. Cứ nghĩ sao khô là được – điều này thực sự nhầm lẫn và nhẫm một cách tai hại.
Nếu bạn vào cửa hàng thực dưỡng thì có rất nhiều các thức rang như trà đỗ đỏ, trà đỗ đen, trà kiều mạch, trà lúa mạch, trà gạo rang, kê rang, muối mè…. Ở siêu thị cũng có rất nhiều các loại sấy hoặc sao khô. Với thực dưỡng thì phổ biến là rang sao trên lửa vì họ chuộng dương và làm thủ công, còn ở ngoài thị trường thì sấy nhiều vì họ làm công nghiệp bằng các loại lò sấy. Rang sao qua lửa (mạnh) còn sấy là dùng gió (nhẹ). Trong điều kiện gia đình thì hầu như chúng ta cũng rang sao chứ không sấy.
Và với niềm tin rằng LỬA DƯƠNG HÓA THỨC ĂN nên tất cả chúng ta đều cho rằng các thức rang đều tốt hoặc do bạn nghe người khác nói quá nhiều tốt lắm tốt lắm tốt lắm… nên chúng ta đã bỏ qua trí phán đoán hoặc cảm nhận của mình và chuộng dùng nó với một sự an tâm và tán thán. Sau chúng ta cũng đi nói với người khác như một cái máy rằng tốt lắm tốt lắm… chỉ vì nghe người khác nói như thế. Ngay cả khi nó làm bạn bệnh mà bạn cũng vẫn tin nó tốt. Tôi cũng đã từng như bạn mà thôi. Khi chúng ta chưa đủ trình thì không tránh được. Có thể bạn cho rằng tôi đang làm quá. Tôi xin trích bài của bạn Nguyễn Quang Minh trên group Ignoramus Việt Nam Thực Dưỡng (Macrobiotic): “em vừa mới nói chuyện với một người bạn thì phát hiện ra một sự thật kinh hoàng: con bạn em bị đổi màu máu thành màu đỏ tươi như red gel ink vì nhà nó hay rang gạo lứt lên om lấy nước uống thay nước thường và ăn gạo chà. Tương tự như vậy thì trà gạo lứt rang chắc chứa rất nhiều axit phytic”. Đó là tác hại của trà gạo lứt rang mà không chế biến đúng cách. Có thể bạn nói rằng, có nhiều nguyên nhân khác chứ không phải trà gạo lứt rang. Có lẽ bất cứ ai trong chúng ta cũng không nên tin người khác nói ngay mà nên quan sát và cảm nhận. Hãy kiểm chứng!
Vậy làm thế nào để biết được một thức có ổn hay không. Kinh nghiệm cá nhân của tôi là hay tôn trọng cảm nhận của mình. Khi uống một ngụm trà gạo lứt mà cảm thấy khát hoặc không thấy thoải mái thì cần phải đặt câu hỏi. Có rất nhiều người biết hiện tượng này chứ không chỉ có tôi. Nhưng có lẽ mọi người chỉ lờ mờ nhận ra bị như thế chứ không biết tại sao nên có nhiều người xử lý bằng cách, luộc sơ trà đổ nước đầu đi hoặc đun trà với cà rốt (đây chỉ là cách chữa cháy). Có lẽ câu hỏi này tôi đã nghĩ rất lâu, cộng với thí nghiệm, chế biến, quan sát cuối cùng tôi mới biết được tại sao. Tôi nhớ có lần tôi rang trà xong tôi bọc và cho vào ngăn đá xem nó thế nào. Đó là một thí nghiệm buồn cười để tìm ra cách cuối cùng nhưng vì không biết đọc ở đâu, không có ai chỉ nên làm những điều buồn cười như vậy là bình thường. Sự tôn trọng cảm nhận sẽ dần giúp bạn phát triển nó. Có lần tôi uống trà sen tôi nói trà này không phải sao rang mà là sấy và đúng là bạn ấy dùng máy sấy thổi. Nhấp một hớp rượu bạn có thể biết rượu này là được nấu trên lửa hay rượu chế biến trong phòng thí nghiệm. Rượu nấu trên lửa thì thấy sức nóng của lửa còn rượu pha chế từ hóa chất thì lạnh ngắt.
Vậy thức rang có gì nguy hiểm và tai hại. Khi tôi đưa ra khái niệm này, chắc chắn nhiều người sẽ không đồng tình. Mọi người đều nghe nói LỬA LÀM DƯƠNG HÓA THỨC ĂN, còn hôm nay tôi muốn nói LỬA LÀM ÂM HÓA THỨC ĂN và sự âm hóa này rất nguy hiểm.
Nói về lửa, theo lý thuyết hình như trong sách ghi là cực dương. Vì cực dương nên nó bị hút bởi cực âm (không gian) nên bốc lên. Còn tôi lại nhìn lửa là thứ cực âm, nhìn lửa ở đang ở dạng quá trình tác động vào thức ăn. Xét về năng lượng thì nó có năng lượng dương nhưng xét về chiều của lực thì là li tâm – âm. Nó làm năng lượng của vật chất li tâm ra. Có người lại nói mọi thứ cho vào lửa thì đều bị khô quắt teo lại, thì có nghĩa lửa dương, giống như củi cho vào lửa. Điều đó cũng không sai. Xét về hình thì củi cho vào lửa là âm nhưng xét về năng lượng thì nó bị kiệt. Một cành cây khô dương về hình nhưng âm về khí. Thế nên, khi xét về âm dương của thức ăn cần nhìn cả hình lẫn khí.
Người ta nói lửa làm dương hóa thức ăn nghĩa là thế nào? Có thể định nghĩa sơ sơ lại thé này, bạn hãy lấy cơ thể bạn làm hệ qui chiếu chứ không phải lấy tâm cầu, dương là khí gom vào cơ thể, làm đầy khí cho cơ thể. Âm là làm tán khí khỏi cơ thể. Tán khí có thể là bị kéo trệ xuống (hàn lạnh) hoặc bốc lên trên (cay nóng). Cả hai trường hợp đó đều là âm với cơ thể. Nếu năng lượng chìm quá sâu mà cơ thể không hấp thu được thì có thể nói nó vẫn âm (vd những thứ hàn lạnh là thuộc dạng năng lượng chìm quá sâu) còn nếu làm năng lượng thức ăn li tâm bốc lên quá mạnh thì cũng bị coi là âm (vd những thứ cay nóng là thuộc dạng năng lượng li tâm bốc lên quá mạnh).
Khi hạt gạo sống, khí hay năng lượng của hạt gạo ở dạng chìm, ẩn tàng, cơ thể không thể hấp thu được thì vẫn là khí âm. Khi được nấu thì năng lượng này được lôi ra ngoài để dễ hấp thu hơn, được coi là dương. Nhưng không phải cứ thức ăn cho lên lửa là trở thành dương hết. Tùy theo lửa đã lôi năng lượng của thức ăn ra đến mức nào.
Với những thứ ninh có nước thì không bị hiện tượng này, sức nóng hay lực li tâm của lửa đã truyền vào thức ăn gián tiếp qua nước. Với thức rang, thì sức nóng và lực li tâm của lửa tác động trực tiếp.
Các thức rang này nếu không được xử lý đúng cách sau khi rang thì tính ly tán này sẽ vẫn còn. Và nó trở thành thứ cực âm. Sức ly tán này sẽ tác động mạnh vào các tạng dương như gan, thận, xương khớp và sẽ phá hủy chúng. Kết quả của việc sử dụng các thức rang sai là gan thận nóng (âm hóa) xương khớp khô, máu axit. Gần đấy tác hại đủ để bạn rước họa vào thân rồi.
Một ví dụ tương tự về sức ly tán tác động vào phủ tạng như thế nào đó là chúng ta ăn xôi nếp. Nếu xôi nếp đồ không đủ độ hoặc không được nấu lẫn với những thứ âm để hãm bớt sức ly tán lại thì sức ly tán này sẽ vẫn còn khi chúng ta ăn vào bụng. Kết quả đến lúc tiêu hóa, sức ly tán này tiếp tục bung ra và tác động vào cơ thể khiến chúng ta khó chịu vì nó ngoài sức hấp thu và chịu đựng của cơ thể. Nếu biết cách xử lý thì sức ly tán này lại là một năng lượng mạnh cho cơ thể. Tuy nhiên sức ly tán của nếp vẫn là lành so với thức rang.
Sức ly tán của thức rang người ta gọi là HƯ HỎA. Với những người thể tạng yếu, thì sự tác động này rất rõ ràng. Thế nên đã SAO VÀNG thì bao giờ cũng phải HẠ THỔ. Tất cả các thức rang sao qua lửa đều tích tụ hư hỏa, những thứ rễ cành là thì tích tụ ít hơn hạt. Thế nên, nhiều loại trà trên thị trường tôi thấy bị hư hỏa chứ không chỉ trong thực dưỡng vì mọi người chỉ có ý niệm sao khô để cất giữ và như thế là xong.
Hạ thổ là 1 thuật ngữ, nó sâu xa và rộng hơn là việc úp xuống đất. Cứ cho chỉ đơn giản là úp xuống đất đi thì úp như nào là cả một nghệ thuật. Ví dụ nền đất phải như nào, khô hay ướt, sạch hay bẩn, có hút được mồ hôi không, lót gì không, lấy gì để úp… Khi tôi nói hạ thổ như thế là sai thì nhiều người bảo ông bà vẫn làm vậy, rồi có người còn bảo nhà mấy đời làm đông y thì hạ thổ cũng chỉ đơn giản là đổ ra đất. Chắc gì ông bà bạn đã làm đúng! Tôi cũng không nói cách của tôi là đúng, hãy cứ quan sát và suy ngẫm bạn sẽ biết thế nào là đúng. Hạ thổ là điều vô cùng tỉ mỉ và tinh tế, nó là khâu cuối cùng sẽ định hình vật chất & cấu trúc của sản phẩm. Với tôi nó là khâu quan trọng nhất. Nó quyết định sản phẩm là THUỐC hay là ĐỘC. Nếu đào một cái hố đất và hố đó đất khô để hút được mồ hôi và đất sạch để không nhiễm trược khí vào thức rang thì tôi thấy ok. Nhưng khó mà chúng ta có được cái hố như vậy. Nếu chúng ta thực sự hiểu ý nghĩa của hạ thổ là gì theo âm dương, chúng ta sẽ không còn nghĩ rằng chỉ có cách úp xuống đất, nó là một thuật ngữ đầy nghĩa bóng chứ không phải thô kệnh và thiển cận là úp xuống đất như thế. Hạ thổ đó là cách dùng cái lạnh để khử cái nóng, dùng cái âm để bọc cái dương, dùng cái chìm để kéo cái nổi xuống, dùng cái tĩnh để hạn chế cái động, dùng cái hướng tâm để kéo lại cái ly tâm. Nắm được nguyên lý đó, sẽ có cách hạ thổ tốt nhất. Chứ không phải úp xuống đất.
Kết quả của việc hạ thổ đúng đó là thức rang của bạn:
– Rất thơm
– Để lâu mà không bị mốc
– Uống vô thấy mát và dễ chịu, cảm thấy đã (mà không phải luộc bỏ nước đầu hay nấu kèm với thứ gì)
hạ thổ rượu
Chúc bạn thành công.
-Vũ Minh Việt-
