Theo cách nói thực dưỡng, mùa đông là thời gian Âm nhất trong năm: âm u nhất, lạnh lẽo, ẩm ướt..
Vào mùa đông, dòng năng lượng chậm lại. Mọi thứ dường như chuyển động chậm hơn. Năng lượng của cây cối trước đây từ trong thân cành lá di chuyển xuống gốc rễ. Một số con thú có tập quán ngủ đông. Mọi nguồn năng lượng đều hướng vào trong để dự trữ, chờ mùa xuân đến.
Cũng như vậy, con người chúng ta cần giữ năng lượng, khí, nhiệt, “đóng lại”. Chúng ta cần thực phẩm sinh nhiệt, giúp giữ nhiệt bên trong, làm khỏe mạnh và bổ sung khoáng chất.
Hành Thủy đại diện cho mùa đông, gắn liền với thận, bàng quang và tuyến thượng thận. Thận có vai trò tối quan trọng cho sức khỏe tốt và là cơ quan dễ bị tổn hại nhất trong thời điểm này. Vận động cơ thể như tập một số động tác Pilate hay Yoga đều đặc biệt tốt cho thận. Đồng thời tránh thức khuya, ăn uống trễ và lạnh. Thận khí sẽ bị hao tổn nếu làm việc quá sức không nghỉ ngơi, ngủ không đủ. Khi hơi ấm của cơ thể bị “ẩm thấp” sẽ dễ bị cảm sốt.
Trong những tháng lạnh này, nên dùng phương pháp nấu lâu hơn. Thêm lửa, thêm áp suất, thêm dầu, thêm muối và bớt nước. Ăn súp, rau củ xay, đậu hầm, rau củ xào kĩ hoặc đút lò sẽ tạo ra hơi ấm cho cơ thể.
Nên tiết giảm đồ sống, salad, đồ uống lạnh tối đa. Nếu lắng nghe cơ thể, sẽ thấy không thèm những món này (không lắng nghe lời rủ rê)
Thời điểm này trong năm là lý tưởng nhất để tích lũy dự trứ khoáng vi lượng và chất béo một cách có chọn lọc. Nếu chúng ta ăn quá nhiều chất béo và động vật, có thể đến mùa xuân sẽ cảm thấy nặng nề, lờ phờ và năng lượng của chúng ta sẽ không “bung nở” theo mùa xuân được. Do đó chúng ta có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, dị ứng…những triệu chứng này cho thấy gan đã quá tải khi phải giải độc trong mùa đông.
Tuy nhiên, nếu dùng rau củ và ngũ cốc hầm, chúng sẽ giúp ta ấm áp và cơ thể vẫn sạch.
Thực phẩm theo mùa
Ngũ cốc: tăng thêm lượng trong bữa ăn một cách ổn định, kiều mạch (tam giác mạch) là một ngũ cốc điển hình tốt cho mùa đông giúp làm ấm. Ngoài ra còn có kê, yến mạch, lúa mì, gạo lứt (đỏ) cho món cháo tràn đầy năng lượng.
Đậu: xích tiểu đậu là phù hợp nhất, làm ấm thận. Nấu với hành tây, bí đỏ cho vị thơm ngọt dễ chịu.
Rau củ: củ là phù hợp nhất vì cung cấp nhiều khoáng chất lại có thể nấu lâu. Cà rốt, ngưu bàng, củ sen, khoai lang…hầm hay xào, nấu súp với ít quế (món Âu) đều tốt
Đừng quên thêm một ít món mát trong bữa ăn như muối nén củ cải, bắp cải..
Rau xanh theo mùa cũng rất ngon và có lợi: bông cải xanh, trắng, kale, su hào…cung cấp khá nhiều canxi và magie cho cơ thể. Có thể xào nhanh hoặc chần để giữ lại nhiều vitamin và khoáng, acid folic
Rong biển: ăn thêm để bổ sung vitamin và khoáng giúp chống lại cái lạnh. Dùng phổ tai trong món đậu giúp nấu nhanh mềm dễ tiêu. Phổ tai kombu có nhiều canxi hơn sữa 8 lần và cung cấp Iot tốt.
Rong biển có thể chiên ăn như snack hoặc nấu súp.
Trái cây: thời điểm này cơ thể cần giữ khí và ấm áp trong khi trái cây có xu hướng làm ngược lại. Vì thế trái cây nấu chín có thể là lựa chọn tốt. Táo, lê hầm không đường với ít muối, thêm nho khô hay quế nếu cần thêm ngọt.
Hạt: hạt dẻ Trùng Khánh chestnut là phù hợp cho mùa này. Có thể thêm hạnh nhân, óc chó, hạt thông cho bữa sáng hoặc bữa lỡ.
Nêm nếm: tùy món Âu/Á có thể lựa chọn dùng vừa phải những gia vị ấm như nutmeg, cumin, quế và đinh hương, gia vị nêm mặn thì dùng muối biển tự nhiên, miso và tương shoyu/tamari.
Tham khảo từ: macrosano.com – marlenewatsontara.com
Năm ngoái mình lần đầu tiên được “thưởng thức” mùa Đông Hà Nội, cảm giác vừa đáng sợ vừa thú vị. Đến giờ vẫn còn tương tư cái lạnh thấu tim khi chạy xe, rất may mình chưa đi vào dịp rét đậm nếu không chắc đã bỏ mạng nơi đất Bắc, vì mình chẳng có mỡ đâu 🙂
Nếu sống phía Nam, bạn nên theo bài viết này thì hợp lý hơn, vì mùa đông chỉ có trong mơ mà thôi 😉
