Mình luôn có một khát khao mỗi khi thức dậy là ngày hôm nay phải biết được cái gì mới hơn hôm qua, tuy có thể quên mất cái gì đã biết từ hôm trước 🙂 Học về Âm Dương, tức là lấy cái hữu hạn của con người hiểu về cái vô hạn của trời đất thì có lẽ học vài kiếp chắc cũng chưa hiểu hết. Tuy nhiên còn sống thì cứ tà tà mà tìm hiểu, vậy mới vui. Rất nhiều bạn hỏi Bếp Thực Dưỡng về những vấn đề Âm/Dương, có những thứ cần thời gian trải nghiệm để hiểu. Bếp Thực Dưỡng sẽ tuyển chọn những ý tưởng “thân thiện” về Âm Dương dành riêng cho những người thích đăm chiêu, thọc sâu đâm thẳng như mình (nhưng nhớ rút ra không chìm trong mớ canh hẹ thì nguy)
Thuyết âm/dương – Những cuộc tranh cãi không có hồi kết.
Tác giả: Carl Ferré
Cách đây vài năm, một học trò đã nói với tôi: “Thực dưỡng sẽ tốt hơn mà không cần đến thuyết âm và dương.”
Anh ta tiếp tục: “Chỉ cần nói với tôi cái gì nên ăn và cái gì không nên ăn, đừng nói đến âm và dương nữa!”. Âm và dương không có ý nghĩa gì cả, nó quá lạ lẫm với anh ta. Ngày nay, ăn uống theo chế độ thực dưỡng mà không nghiên cứu âm /dương dần trở nên phổ biến.
Ohsawa trao cho chúng ta cách để đạt được trí phán đoán tối cao, sự hiểu biết vô biên và tự do vô hạn – cầu nguyện (suy niệm về trật tự vũ trụ) và nhịn ăn (ăn và uống những gì cần thiết). Cầu nguyện và nhịn ăn trong thực dưỡng tương tự như ngồi thiền (ngồi trong sự trầm lắng) trong Zen. Trong cuốn sách của mình “Con đường của Zen (Taking the Path of Zen)”, Robert Aitken đã viết thế này: “Trái tim của Zen là thực hành ngồi thiền. Không ngồi thiền, không có Zen, không có sự giác ngộ, không áp dụng vào thực tiễn.” Tương tự như đối với thực dưỡng. Trái tim của thực dưỡng là thực hành cầu nguyện và tiết thực. Không thực hành cầu nguyện (suy niệm về trật tự vũ trụ) và tiết thực (ăn và uống những gì cần thiết) thì không phải thực dưỡng, không có trí phán đoán tối cao, nhận thức, tự do vô hạn.
Nói cách khác, việc nghiên cứu thuyết âm dương là cần thiết trong thực dưỡng. Nếu không, chúng ta chỉ theo một danh sách các loại thực phẩm ăn được và các loại thưc phẩm nên tránh (không có vấn đề gì nếu chúng ta chỉ theo những danh sách đó). Tuy nhiên, đó chưa phải là thực dưỡng thực sự. Thực dưỡng thực sự là việc lựa chọn thực phẩm theo nguyên tắc thực dưỡng. Một trong những nguyên tắc cơ bản là thuyết âm – dương.
2 phiên bản khác nhau
Có 2 cách để giải thích âm và dương. Cả 2 phiên bản đều có nguồn gốc từ Trung Quốc và đến từ cách giải thích khác nhau của Kinh Dịch. Phiên bản thứ nhất của thuyết âm / dương đến từ y học Trung Quốc dựa trên bát quái, được sắp xếp bởi Văn Vương (1231-1135 TCN) trong thế kỷ 12 TCN, thuyết này được bổ sung bởi Khổng Tử (551-479 TCN) và các học giả Khổng giáo trong 5 thế kỷ TCN. Kinh Dịch thời này theo “khuynh hướng siêu hình” (metaphysical orientation) hoặc là “Kinh Dịch viết”. Phiên bản thứ hai theo “khuynh hướng vật chất” (physical orientation) hay “Kinh Dịch nói”. Phiên bản này dựa trên tư tưởng của Phục Hy (Tsi; 2952-2836 TCN) vào thế kỷ 29 TCN, người khác nữa là Lão Tử (604-531 TCN) và Ekken Kaibira (1630-1716) – Hai nhân vật quan trọng trong lịch sử của tư tưởng thực dưỡng. Ohsawa dựa theo phiên bản thứ 2 như ông đã giới thiệu trong phần Triết học của Đông y.
Ngoài 2 cách trên thì có nhiều cách giải thích âm / dương được tìm thấy trong sách của Roy Collins, Fire Over Heaven: On the Origin, Interpretations and Evolution of the Yin/Yang Dialectic and I Ching, xuất bản vào năm 2001.
Điều quan trọng là phải hiểu rằng Ohsawa không cố tình thay đổi ý nghĩa thuật ngữ đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ của y học Trung Quốc mà Ohsawa sử dụng một cách giải thích khác, cũ hơn về âm/dương. Cả hai phiên bản đều có giá trị. Chúng ta chọn phiên bản nào là phụ thuộc vào mục đích của chúng ta. Thuyết âm/dương là một công cụ, nó giúp chúng ta chọn chế độ ăn uống phù hợp để hồi phục sức khỏe và nâng cao giác ngộ tinh thần.
Chúng ta chọn phiên bản nào là phụ thuộc vào mục đích của chúng ta … Âm và dương là như là phương hướng trên la bàn. Chúng được sử dụng để cho chúng ta định hướng trong cuộc sống.
David Kerr đã biên soạn một danh sách hoản chỉnh phân loại âm/dương từ Kinh Dịch, Hoàng đế nội kinh và Zen, điều đó cho tôi thấy có sự giống nhau trong thuyết của Ohsawa. Âm và dương là như phương hướng trên la bàn. Chúng được sử dụng để cung cấp định hướng trong cuộc sống của một người. Mối quan tâm chính của Ohsawa là cho mỗi người một la bàn để họ tự sử dụng. Nói cách khác, tự nghiền ngẫm suy nghĩ quan trọng hơn là ghi nhớ cách phân loại của người khác. Ông tin rằng “phiên bản vật lý” của âm/dương là tốt nhất cho mục đích này.
Sự khác biệt giữa phiên bản Ohsawa và phiên bản y học Trung Quốc cũng giống như sự khác biệt giữa một tua vít dẹt (-) và một tua vít Phillips bake (+). Trong cách hiểu này, phiên bản Ohsawa là giống như một tua vít dẹt. Y học Trung Quốc được sử dụng để chữa bệnh. Phiên bản Ohsawa có thể được sử dụng trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống, bao gồm cả việc khắc phục bệnh tật. Tương tự như sử dụng một tua vít dẹt trên ốc 4 cạnh – nó vẫn có thể được thực hiện nhưng cần sự cẩn thận và kiên nhẫn. Tuy nhiên, trong tình huống cứng đầu, một tua vít bake (y học Trung Quốc) là cần thiết.
[panel style=”panel-success” title=”Giới thiệu về TRIẾT LÝ Y HỌC VIỄN ĐÔNG, Ohsawa”]
Nguồn: traditions.cultural-china.com
Những Nguyên tắc cơ bản của triết lý Viễn Đông là nền tảng rất cơ bản của tất cả các nền văn hóa của chúng ta, bao gồm cả y khoa, rất là rõ ràng. Tuy nhiên, cách giải nghĩa có thể là về vật chất hoặc siêu hình.
Lúc đầu, hơn 4000 năm trước đây, các nguyên tắc là một phép biện chứng duy vật. Sau đó, những người giải nghĩa nó, như Khổng Tử, đã giải thích những nguyên tắc ấy một cách phức tạp. Sau đó, các y bác sĩ đã làm tương tự. Triết học và y học của vùng Viễn Đông khó hiểu cũng vì lí do đó.
Các dân tộc Viễn Đông luôn được gọi là tâm linh, siêu hình hay nguyên thủy sử dụng một ngôn ngữ khá đặc thù; họ sống trong một thế giới vô hạn, vĩnh cửu và tuyệt đối, và hậu quả là cách nói (lưỡi) của họ không xác định, không chắc chắn, cực kỳ đơn giản nhưng sâu sắc và thường thiếu sự rõ ràng. Các ngôn ngữ Trung Quốc và Nhật Bản (những vùng Viễn Đông) thiếu những khái niệm về thời gian, số lượng, và giới (NN Nga, Pháp..danh từ, động từ, tính từ có giới tính). (Theo phương pháp của tôi, bạn có thể học tiếng Nhật thông thường trong bốn giờ. Nó là ngôn ngữ đơn giản nhất mà tôi biết trên toàn thế giới.) Không còn nghi ngờ gì nữa yếu tố này góp phần vào sự hiểu lầm và hiểu sai về triết lý của vùng Viễn Đông.
Ban đầu, hơn 4000 năm trước, bầu trời, hoặc không gian vô hạn, được coi là biểu tượng âm tối cao, và trái đất là biểu tượng dương tối cao. Bầu trời là không gian vô hạn, nó mở rộng vô biên, được coi là đại diện của âm-lực ly tâm. Trái đất, trái lại, được coi là dương-lực hướng tâm.
Sau đó, các nhà siêu hình mô tả bầu trời như cái máy phát điện của tất cả các hiện tượng và chúng sanh trong thế giới, bao gồm tất cả các thiên thể (các lực lượng chính, hoặc thần tối cao), họ phân loại nó như là dương. Trái đất được xem là âm.
Theo cách nói siêu hình, bầu trời, không gian vô hạn, được gọi là dương – nhà sản xuất lớn nhất. Còn theo cách nói vật lý, bầu trời – không gian vô hạn, mở rộng vô biên – gọi là âm. Từ quan điểm này, trái đất chắc đặc, nhỏ gọn và dương.
Trong y học truyển thống Trung Quốc, ruột non, bàng quang, dạ dày, ruột già, v…v, được phân loại là dương trong khi trái tim, thận, tuyến tụy, gan, v…v, được phân loại là âm. Đây là một phân loại siêu hình. Còn với phân loại vật chất, điều này phải được đảo ngược: tất cả các cơ quan rỗng là âm vì thụ động và tiếp nhận; tất cả các cơ quan dày và chắc đặc là dương (ruột, dạ dày, bàng quang, v..v là âm; gan thận, tim, tụy, v…v, là dương)
Chúng ta đang sống trong một thời kỳ của vật lý và khoa học. Do đó chúng ta cần phân loại theo vật chất, nên thống nhất thuật ngữ để việc giới thiệu các nguyên tắc độc đáo vào tất cả các ngành khoa học tự nhiên và tất cả các ngành khoa học văn hóa được dễ dàng. Hơn thế nữa, nó rất cần thiết trong sự hình thành các khái niệm cơ bản cho những ai lãnh đạo đất nước.
https://www.youtube.com/watch?v=aeDv_PKEgPk
[/panel]
Những Khái niệm mơ hồ
Khi tôi lần đầu tiên bắt đầu Thực Dưỡng vào năm 1975, tôi bị kiều mạch (tam giác mạch) thu hút. Mọi người nói với tôi rằng kiều mạch là một hạt dương và quá dương cho mùa hè (dương). Tuy nhiên, tôi đã ăn nó hàng ngày. Nó không phải là quá dương với tôi. Nhiều năm sau, Jacques deLangre nói với tôi rằng kiều mạch có 1 phần thuộc họ rhubab (Rhubarb là 1 loại rau rất chua, hình thức thì giống cây bạc hà (môn cây), nhưng thân không có màu xanh lá cây mà có màu đỏ thẫm) và rất âm.
Đó là một trong những điều mơ hồ về âm/dương. Không có sự đồng đều về âm và dương trong mọi thực phẩm, trong mỗi cơ quan, trong mỗi người, và trong tất cả mọi điểu trong cuộc sống (Không có gì hoàn toàn âm hoặc hoàn toàn Dương. Mọi hiện tượng lớn nhỏ đều bao gồm cả Âm lẫn Dương). Các khía cạnh của kiều mạch là dương như nhỏ, cứng và các khía cạnh của kiều mạch là âm nó thuộc họ rhubab. Kiều mạch được coi là “dương” bởi những người nghĩ rằng những khía cạnh dương chiếm ưu thế và “âm” bởi những người nghĩ rằng khía cạnh âm thống trị. Điều tương tự cũng có thể nói về cà chua, muối, đường, hoặc bất kỳ thực phẩm nào.
Khi ở trong trại French Meadows, tôi hỏi những người tham gia hãy so sánh tôi với một người đang đứng cạnh tôi. Tôi hỏi ai nhiều âm hơn và ai nhiều dương hơn. Vì tôi cao hơn, những người tham gia nói rằng tôi âm hơn. Sau đó, chúng tôi quay sang một bên. Mọi người nói tôi dương hơn vì bụng của tôi thon thả hơn (dương là ốm, co rút). Ví dụ này cho tôi thấy – về chiều cao, tôi âm hơn; về kích thước cơ thể thì ông ta âm hơn. Như vậy, tất cả các hạng mục phải được xem xét nếu chúng ta muốn xác định người đó nghiêng về âm hay nghiêng về dương của bất kỳ vật nào hay bất cứ ai.
Bài giảng đầu tiên của tôi tại George Ohsawa Macrobiotic Foundation năm 1978 là về âm và dương. Sau khi giải thích các thuật ngữ, tôi đã đưa ra các vật thể và hỏi cái nào là âm và cái nào là dương. Hầu hết các học trò của tôi ngồi với gương mặt ngơ ngác trong khi một cậu bé mười tuổi đến từ Hà Lan không biết tiếng Anh hầu như đều chỉ ra chính xác theo ý tôi. Đến cuối buổi nói chuyện, tất cả mọi người đều bối rối kể cả Herman Aihara và tôi. Lý thuyết rất dễ dàng nhưng việc áp dụng không phải lúc nào cũng dễ dàng như vậy.
Một số người nói rằng họ gặp vấn đề trong việc hiểu phiên bản âm/dương của Ohsawa. Tôi không đồng ý và nhận thấy rằng phiên bản của y học Trung Quốc hơi lộn xộn. Theo kinh nghiệm của tôi, cả hai phiên bản có chứa các khía cạnh khó hiểu xuất phát từ góc nhìn phổ thông (common sense). Những người ủng hộ phiên bản của y học Trung Quốc chuyển từ đồng ý sang không đồng ý sau nhiều cuộc tranh luận. Thực tế là các phiên bản gây khó hiểu đối với những ai chỉ biết một trong hai phiên bản, đặc biệt là nếu chỉ hiểu biết một phần của phiên bản “đã biết”. Bất cứ ai nắm vững căn bản tốt sẽ có ít vấn đề khi học hỏi (hoặc thảo luận) các phiên bản khác.
Khác biệt cụ thể
Trong y học truyền thống của Trung Quốc, dương tương ứng với phía nắng của ngọn núi và âm tương ứng với bên râm của núi. Nóng hơn, sáng hơn, lửa, khô hơn, hoạt động được phân loại là dương; lạnh hơn, sẫm màu hơn, nước, ẩm ướt hơn, sự tiếp nhận được phân loại là âm.
Điểm khác biệt chính giữa cách giải thích vật lý và siêu hình xuất phát từ việc phân loại trời và đất. Cách giải thích vật lý xem thiên đàng như không gian trống rỗng, lạnh (âm) và trái đất như một vật rắn, nóng (dương). Từ quan điểm này, cho chúng ta thấy sự chắc đặc, hướng xuống, trọng lực, lực hướng tâm, co thắt, nội tại, vật chất là dương và rỗng, hướng lên, lực ly tâm, mở rộng, ngoại biên, năng lượng là âm.
Hãy xem xét chu trình nước/mưa. Mặt trời làm nóng trái đất và làm nóng không khí có chứa hơi nước bốc lên cho đến khi hơi nước bị làm lạnh trong các tầng trời ở trên cao. Kết quả của quá trình làm lạnh này là hơi nước ngưng tụ thành từng giọt sau đó rơi xuống đất. Cách giải thích vật lý cho ta biết: nhiệt (dương) làm cho không khí tăng lên (âm) cho đến khi nó trở nên lạnh (âm) rồi làm cho nó ngưng tụ và rơi xuống (dương). Cách giải thích siêu hình cho rằng bản chất của nhiệt (dương) là thăng lên (dương) cho đến khi nó trở nên nguội (âm) – và sau đó rơi xuống (âm).
Cả hai cách diễn giải dẫn đến cùng một kết luận – dương dẫn đến âm và âm dẫn đến dương. Cụ thể, dương thu hút âm cho đến khi nó trở thành âm, ngay tại lúc đó nó thu hút ngược lại dương cho đến khi nó trở thành dương. Hai phiên bản chỉ khác nhau trong quan điểm – nơi âm thay đổi để thành dương và ngược lại. Âm và dương là vô hình, không có hình dạng, luôn luôn vận động, không bao giờ trong trạng thái tĩnh. Vì vậy sự hợp nhất của âm và dương (bổ sung khiếm khuyết cho nhau) rất quan trọng.
Kết luận
Thuyết âm/dương là trọng tâm của thực dưỡng và y học Trung Quốc. Chúng ta sử dụng phiên bản nào là tùy thuộc vào mục đích của chúng ta. Mỗi phiên bản được dựa trên cách giải thích cách đây hàng ngàn năm. Tôi không đồng ý với ý kiến cho rằng thực dưỡng nên thay đổi cách giải thích vật chất thành cách giải thích siêu hình trong y học Trung Quốc. Tốt nhất là nên thống nhất cả 2 lại chứ không phải là tách ra. Dưới đây là những gợi ý cho việc thống nhất.
Một: Giáo dục thực dưỡng phải làm tốt việc giảng dạy các nguyên tắc thực dưỡng nói chung và thuyết âm/dương nói riêng. Bước đầu tiên là phải có những bài viết rõ ràng và dễ hiểu về các nguyên tắc thực dưỡng. Bước thứ hai là xét duyệt và giảng dạy. Sinh viên muốn học cả hai phiên bản âm/dương nên nghiên cứu một phiên bản thật tốt trước khi tìm hiểu những phiên bản khác.
“Thực dưỡng, y học Trung Quốc và các nhà giáo dục cần phải thừa nhận rằng hai phiên bản riêng biệt của âm/dương đều hợp lệ và có giá trị”
Hai: Các nhà giáo dục cần phải thừa nhận rằng hai phiên bản riêng biệt của âm/dương. Các bài viết nên giải thích sự khác nhau đó để mọi người không cảm thấy khó hiểu. Dưới đây là một lưu ý từ cuốn sách của tôi, Pocket Guide to Macrobiotics: “Lưu ý rằng thuyết âm/dương của thực dưỡng khác thuyết âm/dương của y học Trung Quốc hay phương Đông. Y học Trung Quốc sử dụng thuyết âm dương như một phương tiện chữa bệnh. Thực dưỡng sử dụng thuyết âm/dương như là một cách để khôi phục lại trật tự tự nhiên và đạt được tự do. Cả hai hệ thống đều có giá trị, nhiều người theo thực dưỡng và nhân viên tư vấn đã học cả 2 cách sử dụng để thấu hiểu cuộc sống 1 cách trọn vẹn. “Rất hữu ích nếu y học Trung Quốc trình bày và áp dụng phiên bản của thực dưỡng”.
Ba: Vượt qua suy nghĩ thiển cận. Có vẻ như nhiều người thực hành thực dưỡng không muốn học hỏi bất kỳ điều gì khác ngoài thực dưỡng, điều này cũng tồn tại với nhiều người học y học Trung Quốc. Y học Trung Quốc có giá trị riêng – nó đã có trên 2000 năm để hình thành nên thuyết âm dương để dùng cho việc chữa bệnh. Thực dưỡng cũng có giá trị riêng – nó giúp chúng ta hiểu được trật tự của vũ trụ (đại vũ trụ) và của bản thân mình (tiểu vũ trụ) được kết nối với nhau 1 cách thiêng liêng – chúng ta là một. Hiểu được kết nối này cho phép chúng ta sống một cuộc sống hạnh phúc, khỏe mạnh và tự do.
Lược dịch: Giáng Ngọc
